دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت چیست؟
دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت نوعی اوردنچر است که توسط ایمپلنت پشتیبانی میشود. دندان مصنوعی معمولی بر روی لثه قرار میگیرد و هیچ ایمپلنتی آن را پشتیبانی نمیکند. دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت زمانی استفاده میشود که فرد هیچ دندانی در فک ندارد اما استخوان کافی برای پشتیبانی و نگه داشتن ایمپلنت دارد. در زیر قاعده دندان مصنوعی ضمائم خاصی وجود دارد که در ضمایم ایمپلنت چفت شده و پروتز را به ایمپلنت متصل نگه میدارد .
دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت معمولاً برای فک پایین ساخته میشود چون دندان مصنوعی معمولی در فک پایین از ثبات کمی برخوردار است. معمولاً دندان مصنوعی معمولی فک بالا کاملاً با ثبات بوده و نیازی به پشتیبانی ایمپلنت ندارد. با این حال میتوانید برای فک بالا نیز از این نوع دندان مصنوعی استفاده کنید.
این مدل دندان مصنوعی را هر روز برای تمیز کردن دندان و ناحیه لثه باید از دهان خارج کنید. همچنین همانند دندان مصنوعی معمولی، نباید در حالی که پروتز در دهانتان قرار دارد، بخوابید. برخی افراد ترجیح میدهند از بریج و روکش ثابت و دائمی در دهان استفاده کنند تا لازم نباشد پروتز را دائماً از دهان دربیاورند.
انواع دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت
– میلهای
– توپی
هر دو مدل نامبرده از قاعده پلاستیکی ساخته شدهاند. قاعده پروتز صورتی رنگ بوده و مشابه لثه طراحی میشود و بر روی لثه قرار میگیرد. دندانها از جنس پلاستیک یا پورسلین هستند و مشابه دندانهای طبیعی به نظر میرسند. دندانها بر روی قاعده لثه مانند، چسبانده میشوند. هر دو نوع نامبرده حداقل به دو ایمپلنت برای پشتیبانی نیاز دارند.
– میلهای: یک میله فلزی نازک که منطبق بر انحنای فک طراحی شده است، به دو یا پنج ایمپلنت که از قبل در استخوان فک کاشته شدهاند، متصل میشود (شکل بالا). گیره ها یا ضمائم دیگر دندان مصنوعی در میله، دندان مصنوعی و یا هر دو تعبیه شده است. دندان مصنوعی روی میله قرار گرفته و توسط قلابها و یا گیره هایی محکم به آن متصل میشود.
شکل- دندان مصنوعی کامل با پشتیبانی ایمپلنت از نوع توپی
– توپی: در این مدل دندان مصنوعی، هر ایمپلنت که در استخوان فک کاشته شده است، یک قطعه فلزی بر روی خود دارد که در داخل قطعه دیگری که بر روی دندان مصنوعی تعبیه شده است، فرو میرود (شکل بالا). در بیشتر موارد ضمائم روی ایمپلنت توپی شکل (نری) بوده و در داخل ضمائم حفره ای ( مادگی) تعبیه شده در دندان مصنوعی فرو میروند. در برخی موارد ضمائم نری در دندان مصنوعی و مادگی در ایمپلنت تعبیه میشود.
فرآیند جایگذاری دندان مصنوعی و ایمپلنت
هنگامی که دندانهای خود را از دست میدهید، استخوان آن ناحیه شروع به پسروی میکند. معمولا ایمپلنت در جلوی دهان در استخوان فک کاشته میشود چرا که معمولاً در جلوی فک استخوان بیشتری برای پشتیبانی ایمپلنت وجود دارد. حتی اگر مدتی از افتادن دندانها گذشته باشد، باز هم در اکثر موارد این امر صادق است. یکی دیگر از دلایل کاشت ایمپلنت در جلوی دهان این است که در این بخش عصب یا ساختارهای دیگری که در کاشت ایمپلنت تداخل ایجاد میکند، زیاد نیست.
زمان بندی درمان بستگی به چندین فاکتور دارد. کوتاهترین زمانی که میتوان در نظر گرفت برای فک پایین پنج ماه و برای فک بالا هفت ماه است. با این حال به ویژه در صورتی که نیاز به پیوند استخوان یا درمانهای مقدماتی دیگر داشته باشید، فرایند درمان ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد.
معمولاً برای دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت دو جراحی لازم است. جراحی اول برای کاشت ایمپلنت در استخوان فک در زیر لثه و جراحی دوم برای باز کردن بافتهای روی ایمپلنت و اتصال ضمائم مربوطه میباشد. معمولاً جراحی دوم سه تا شش ماه پس از جراحی اول صورت میگیرد.
گاهی اوقات نیز میتوان ایمپلنت را به صورت یک مرحله ای کاشت. در این روش دندانپزشک ایمپلنت را در فک کاشته و در همان جلسه ضمائم و میلههای روی آن را متصل میکند. نرخ موفقیت این روش بالاست.
پیش از هر کاری دندانپزشک دهان شما را کامل معاینه میکند و سابقه دندانپزشکی و پزشکی شما را بازبینی مینماید. عکس پرتوی ایکس نیز از دهان گرفته میشود و قالبی از دندانها و لثه تهیه میگردد. در برخی موارد ممکن است دندانپزشک سی تی اسکن ( اسکن توموگرافی کامپیوتری ) نیز از دهان شما تهیه نماید. در این تصاویر موقعیت سینوسها به خوبی نمایش داده میشود. به این ترتیب دندانپزشک از موقعیت سینوس و عصبها آگاه شده و موقعیت دقیق و مناسبی برای کاشت ایمپلنت در نظر میگیرد. همچنین در سی تی اسکن، مقدار استخوان موجود مشخص میشود.
اگر پیش از این دندان مصنوعی کامل نداشتهاید، دندانپزشک براساس قالبی که از دهان شما تهیه کرده است، یک دندان مصنوعی کامل برایتان میسازد. شما موقتاً این دندان مصنوعی را استفاده میکنید تا زمانی که دندان مصنوعی اصلی آماده شود. به طور کلی ساخت این دندان مصنوعی معمولاً چهار جلسه نیاز دارد . با ساخت دندان مصنوعی موقتی، دندانپزشک میتواند بهترین موقعیت را برای دندانهای پروتز مصنوعی اصلی مشخص نماید. این دندان مصنوعی موقتی را میتوانید پیش خود نگه دارید تا در صورتی که اتفاقی برای دندان مصنوعی اصلیتان افتاد، از آن استفاده کنید. همچنین برای کاهش هزینه دندانپزشک میتواند از همین دندان مصنوعی موقتی به عنوان دندان مصنوعی نهایی استفاده کند، به این صورت که ضمائم به همین پروتز متصل میشود.
پس از اینکه کار دندان مصنوعی موقتی تمام شد، دندانپزشک از نسخه کپی آن به عنوان راهنما استفاده میکنند تا ایمپلنت را در موقعیت مناسب جایگذاری نماید. در نسخه کپی سوراخهایی در محل ایمپلنت دریل میشود تا جراح بتواند ببیند ایمپلنت کجا باید قرار بگیرد.
زمان بندی درمان
جراحی اول کاشت ایمپلنت
در صورت عدم نیاز به ساخت دندان مصنوعی موقتی ماه اول
در صورت نیاز به ساخت دندان مصنوعی موقتی ماه دوم
جراحی دوم کاشت ایمپلنت
در صورت نیاز به ساخت دندان مصنوعی ماه چهارم یا پنجم
در صورت نیاز به ساخت دندان مصنوعی ماه پنجم یا ششم
گذاشتن دندان مصنوعی
در صورت عدم نیاز به ساخت دندان مصنوعی ماه پنجم یا ششم
در صورت نیاز به ساخت دندان مصنوعی ماه ششم یا هفتم
در این مرحله میله فلزی بر روی اباتمنتهای ایمپلنت قرار داده میشود. سطح داخلی چارچوب دندان مصنوعی طوری طراحی شده است که ضمائم در داخل آن قرار میگیرد و از بیرون دیده نمیشود. پس از اینکه میلة فلزی و چارچوب دندان مصنوعی به درستی با یکدیگر مطابقت داده شدند، دندانهای مصنوعی در چارچوب به صورت موقتی نصب داده میشوند. سپس کل پروتز مصنوعی توسط بیمار امتحان میشود. اگر همه چیز خوب بود، دندانهای مصنوعی در چارچوب پروتز به صورت دائمی چسبانده میشوند. ضمائم پروتز میلهای نیز به چارچوب دندان مصنوعی متصل میگردد.
مراقبت از دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت
شبها برای تمیز کردن دندانها و لثه باید دندان مصنوعی را از دهان خارج کنید. اطراف ضمایم را به خوبی و با دقت تمیز کنید. دندانپزشک تمام بخشهای دندان مصنوعی جدید شما را تست میکند تا مطمئن شود همه ضمائم محکم هستند. اگرچه دندان مصنوعی با پشتیبانی ایمپلنت در جای خود باثبات است اما هنگام جویدن ممکن است اندکی حرکت داشته باشد. این حرکت جزئی باعث میشود پروتز و لثه ها به هم ساییده شوند و بافتهای زیر پروتز زخم شود. به همین علت دندانپزشک لثهها را بررسی کرده و نحوه تماس دندانهای بالا و پایین را پس از گذاشتن دندان مصنوعی ارزیابی مینماید. معمولاً گیره ها و ضمائم دیگر دندان مصنوعی باید هر شش تا 12 ماه یکبار تعویض شوند. دندان مصنوعی از جنس پلاستیک ساخته میشود و پس از مدتی ممکن است دچار ساییدگی و استهلاک شود.
عکس پرتوی ایکس
عکس پرتوی ایکس موقعیت ایمپلنت در فک و تمام ضمائم آن را نشان میدهد. در طول فرایند درمان ممکن است چند مرتبه عکس پرتو ایکس از دهان شما گرفته شود. این تصاویر به دندانپزشک کمک میکنند مطمئن شود ایمپلنت، اباتمنت و ضمائم دیگر در موقعیت درست قرار گرفتهاند.
خطرات و عوارض احتمالی
علاوه بر خطرات جراحی و خطرات مربوط به عدم موفقیت ایمپلنت، خود پروتز مصنوعی نیز ممکن است مسائلی به دنبال داشته باشد. دندان مصنوعی میلهای نیاز به مقداری فضا در چارچوب پروتز مصنوعی دارد تا ضمائم آن بر روی میله ایمپلنت جفتوجور شوند. . بنابراین فضای کمتری برای دندانهای مصنوعی که روی قاعده پروتز قرار گرفته اند، باقی میماند. به همین علت گاهی اوقات دندانها ممکن است از قاعده شل شوند. این وضعیت را به خوبی میتوان ترمیم نمود.
همچنین هنگامی که میله پروتز به ایمپلنت متصل میشود، خیلی مهم است که میله به صورت یکنواخت و متعادل بر هر ایمپلنت نیرو وارد کند. اگر این تعادل و توازن رعایت نشود، فشار بیش از حد در بخشی از ایمپلنتها وارد میشود که باعث شل شدن پیچها میگردد. اگر عادت به هم فشردن فکها و یا دندان قروچه دارید، نیروی زیادی به دندانهایتان وارد میشود. بنابراین احتمال شکستن دندان مصنوعی یا شل شدن ایمپلنت افزایش پیدا میکند.
دندان مصنوعی خود را با ایمپلنت ثابت کنید
دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت باثبات تر از دندان مصنوعی معمولی است. هنگام استفاده از این پروتز متوجه میشوید صحبت کردن نیز برایتان راحتتر شده و لازم نیست نگران شل شدن یا بیرون افتادن دندان مصنوعی از دهان باشید. معمولاً غذاهایی را که پیش از این نمیتوانستید با دندان مصنوعی معمولی بجوید، اکنون میتوانید بخورید. با این حال نباید غذاهای سفت یا چسبنده بخورید چرا که ممکن است به دندان مصنوعی صدمه بزند.
اگر دندان مصنوعی بر پایه ایمپلنت را در فک بالا استفاده میکنید، در مقایسه با دندان مصنوعی معمولی نیاز کمتری به کمک گرفتن از کام و پوشیده شدن سقف دهان می باشد به همین علت بخش کام پروتز کوچک میباشد .